... επιμέλεια Χρήστος Αθ। Κόιος , βγαλμένο από την Παράδοση της Γρίβας !
Η πολιτιστική μας παράδοση , βγήκε από την ίδια τη ζωή. Καθημερινές, απλές ιστορίες αγάπης, έρωτα, χαράς και πόνου γνθέτουν το Μωσαϊκό της μετέπειτας πολιτιστιμικής μας ταυτότητας. Οι Ιστορίες αυτές μπορεί να πάρουν διάφορες μορφές. Να γίνουν ένα υφαντό, ένα φόρεμα, μια αστεία ή λυπητερή ιστορία, μια παροιμία, ένα χωρατό που θα μας διασκεδάζει, κάτι "Σοφό" να μας δείξει τον δρόμο όταν χαθούμε, ένα τραγούδι ... ακόμα ακόμα ένας Χορός !
Έτσι, μέσα από ένα καθημερινό γεγονός, μιας απλής και καθημερινής κοπέλας, της Σοφίας, ξεκινά η πορεία ενός από τα λαμπρότερα χορευτικά τραγούδια, πού χάρισε η παράδοση της Γρίβας, στην Μακεδονίας μας και την παράδοση της.
Στόμα με στόμα κυκλοφορούσε το πάθημα της Σοφίας. Ολόκληρη η Μακεδονία μας, το έμαθε. Την συμπόνεσαν. Ενστερνίστηκαν τον τρόπο που την αγκάλιασε η Οικογένεια της, προσφέροντάς της αγάπη και θαλπωρή. Ανέδειξε, τα υψηλότερα των ηθών, κι ενός τρόπου ζωής που οι άνθρωποι θελαν να εντάξουν και στην δική τους ζωή. Αποδέχτηκαν την " Γριβιώτικη ματιά " στον τρόπο, επίλυσης των προβλημάτων.
Μιά " Ματιά" αγάπης, κατανόησης και συμπαράστασης. Κάτι δύσκολο για την κριτική της εποχής εκείνης. Η Σοφία, κατάφερε να συγκινήσει πολλούς και στο τέλος, η αγάπη του κόσμου την... Χόρεψε.
Χορός που χορεύεται από όλους τους πολιτιστικούς συλλόγους, εδώ και 80 χρόνια , στην χερσόνησο του Αίμου !
Εικ. Χορευτές του Πολιτιστικού Συλλόγου Γρίβας, με τις παραδοσιακές στολές του χωριού !
Το ομιλών τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, που είναι αρχικά γραμμένη η ιστορία στο μετέπειτα τραγούδι, είναι τα Εντόπια ... [ Εντόπια πληροφορίες ... ΕΔΩ ]
Η Ιστορία του Τραγουδιού : Στις πρόποδες του Πάικου, στην επαρχία Παιονίας, στην Μακεδονία μας, υπάρχει το Ιστορικό κεφαλοχώρι της Γρίβας. Ένα χωριό που κατοικείται από το 817μ.χ. Εκεί, στίς πρόποδες του όρους Πάικο, ζούσε μιά κοπέλα, η Σοφία, κόρη του Κωνσταντίνου και της Μαρίας Δήμκου.
Τα βάσανά της αρχίζουνε όταν κάποιο πρωινό ξυπνά και νοιώθει πάρα πολύ άρρωστη. Τις πρώτες μέρες, προσπάθησε να κρατήσει την αδιαθεσία της μακριά από τους γονείς της. Λίγο από φόβο λίγο να μην τους ανησυχήσει, άφησε τις μέρες να περνούν. Βλέποντας όμως ότι δεν καλυτερεύει, πηγαίνει κλαίγοντας, στον πατέρα της και του λέει ότι δεν είναι καλά, για να την βοηθήσει. Έτσι ... αρχίζει η πλοκή !
1. Στάνι κι όιμε, Σόφκε να Τάτκο, να γκράντα γκουμέντζα
Σήκω θα πάμε, Σοφία μπαμπάκα μου (1), στην Γουμένισσα
Ωχ αμάν αμάν, Σόφκε να Τάτκο, να γκράντα γκουμέντζα
Ωχ αμάν αμάν, Σοφία μπαμπάκα μου, στην Γουμένισσα
2. Να γκράντα γκουμέντζα να Τάτκο να ικιμτζίατα
Στην Γουμένισσα, μπαμπάκα μου, στόν γιατρό
Ωχ αμάν αμάν, Σόφκε να Τάτκο, να Γκόνο Ρούσιν
Ωχ αμάν αμάν, Σοφία μπαμπάκα μου, στόν Γιώργο Ρούσση.
3. Ον ντά νι κάζια, Σόφκε να Τάτκο, σιο τι έ μπόλκατα
Αυτός να μάς πεί, Σοφία μπαμπάκα μου, ποιά η αρρώστεια σου
Ωχ αμάν αμάν, Σόφκε να Τάτκο, σιο τι έ μπόλκατα
Ωχ αμάν αμάν, Σοφία μπαμπάκα μου, ποιά η αρρώστεια σου
4. Κάζι νι κάζι, Γκόντσε να Μπάιο, Σόφκιντα μπόλκα
Πες μου, Γιώργο στον Θείο (1), την αρρώστια της Σοφίας
Ωχ αμάν αμάν, Γκόντσε να Μπάιο, Σόφκιντα μπόλκα
Ωχ αμάν αμάν, Γιώργο στόν Θείο, την αρρώστια της Σοφίας
5. Σόφκιντα μπόλκα, μήλε μπάι Ντίνο, ίμα μόμα ίμα ντέτα
Η αρρώστια της Σοφίας, αγαπητέ θείο Ντίνο, είναι που έχει παιδί
Ωχ αμάν αμάν, μήλε μπάι Ντίνο, ίμα μόμα ίμα ντέτα
Ωχ αμάν αμάν, αγαπητέ θείο Ντίνο, είναι γιατί έχει παιδί
6. Κούπι μι κούπι μι, τι μήλε τάτκο, πιπέλοφ φουστάν
Αγόρασέ μου αγόρασέ μου, αγαπητέ πατέρα, γκρί φόρεμα
Ωχ αμάν αμάν σιαρένα πόλκα ζα μλάντα νιβάστα
Ωχ αμάν αμάν, παρδαλή ζακέτα, για κοπέλα
7. Νε τι λίτσια Σόφκε, να τάτκο, ζα πόλκα σιαρένα
Δεν σε ομορφαίνει, Σοφία μπαμπάκα μου, η παρδαλή ζακέτα
Ωχ αμάν αμαν, Σόφκε να Τάτκο, ζα πιπέλοφ φουστάν
Ωχ αμάν αμάν, Σοφία μπαμπάκα μου, το γκρί φόρεμα
8. Τέμπε τι λίτσια, Σόφκε να τάτκο, ζα μπέλα λιγκάρκα
Εσένα σε ομορφαίνει, Σοφία μπαμπάκα μου, το όμορφο φόρεμα
Ωχ αμάν αμάν ζα μπέλα λιγκάρκα οτ μπάπτα Λυτιτάρκα
Ωχ αμάν αμάν όμορφο φόρεμα από τη γιαγιά Λιτητάρη (2) .
Υπόμνημα :
(1) ... σύνηθες έκφραση καλοπιάσματος σε όλες της συγγενικές μορφές. Αν ήσουνα Πατέρας έλεγες ... να Τάτκο, αν ήσουνα Μητέρα έλεγες..να Μάικο, αν ησουνα Θείος έλεγες ... να Μπάιο κ.ο.κ.
(2) ... Η Κα Πασχαλίνα ( Λίνα ) Λητάρη ήταν ξακουστή ράφτρα της εποχής.
Βίντεο του Χορού " Σόφκα " : http://www.youtube.com/watch?v=dGu1Rcb50hE
Χορός : Μεικτός ... Τύπος : Συρτός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου